با چه راه هايي مي شود ورم بارداري را كاهش داد؟

ورم (خيز يا ادم) در طول بارداري رايج است. تقريبا يك چهارم اضافه وزن در دوران بارداري را مايعات تشكيل مي دهد كه در قسمت هاي گوناگون بدن مانند ساق پا، پاها و دست ها جمع مي شوند. امكان دارد بدنبال ايستادن طولاني مدت متوجه ورم در ساق ها، مچ پا و پاها شويد. ورم بارداري با نشانه هايي مثل ورم پاها معلوم مي شود.

ورم در بارداري از چه زماني آغاز مي شود؟

در دوران بارداري به خصوص در گرماي تابستان دست­ها، كف پا و قوزك پا ورم مي­كند، ورم يكي از عارضه هاي خيلي متداول و شايع دوران بارداري است. بعد از هفته بيستم بارداري، ورم در ناحيۀ صورت و گردن هم ديده مي­شود و همه مادران به درجات گوناگون با اين موضوع روبرو هستند.

تغييرات شيميايي خون باعث وارد شدن بعضي مايعات به داخل بافت­ها مي­ شود، در سه ماهه سوم وزن رحم فشار زيادي بر وريد لگن و بزرگ سياهرگ (رگ بزرگي كه در طرف راست بدن قرار دارد و خون را از پاها به قلب مي فرستد) وارد مي­كند، اين فشار باعث جمع شدن خون و احتباس مايعات در زير زانو مي­­ شود.

تقريباً از هفته 22 تا 27 بارداري، حدود سه چهارم بانوان باردار با مسئله­ اِدِم روبرو مي­ شوند كه به احتمال زياد تا زمان زايمان ادامه پيدا خواهد كرد (در وضعيت خوشبينانه، در طول همين هفته­ ها شكم به اندازه­اي بزرگ مي شود كه چنانچه از بالا نگاه كنيد زير پايتان را نمي بينيد).

ورم بارداري تا چه وقت ادامه دارد؟

پس از اين كه دانستيد ورم در بارداري از چه موقع آغاز ميشود، احتمالا مي پرسيد كه اين وضع تا كي ادامه خواهد داشت؟ با گذشت حدود 24 ساعت از زايمان، مادران متوجه تغييرات بسياري مي­ شوند، به خاطر داشته باشيد تجربيات شما از بارداري كاملا طبيعي است و نبايد بيش از اندازه نگراني و اضطراب به خود راه دهيد. از اين فرصت استفاده كنيد و تا هر موقع كه مي­توانيد پاها را بالاتر از سطح بدن قرار دهيد. ورم بارداري در ماه نهم معمولا شدت مي گيرد ولي پس از زايمان كاهش يافته و از بين خواهد رفت.

علت ورم در بارداري

علل ورم بارداري

تجمع خون

بارداري و تورم معمولا با هم همراه هستند. در طول بارداري، حجم مايع و خون در بدن زن به به سرعت زياد مي شود. به همين علت، بيشتر احتمال دارد كه سيال از عروق خوني كوچك بدن زن، به بافت اطراف نشت كند، كه دليل اصلي بروز ادم  و ورم بارداري است. در نتيجه جمع شدن مايع، زن متوجه تورم بافت، معمولا در اندام و صورت خود مي‌شود.

افزايش فشار خون

همانگونه كه جنين در طي بارداري رشد و تكامل پيدا مي‌كند، افزايش سايز رحم مي‌تواند فشار زيادي به اعصاب رحم وارد كند، كه رگ خوني بزرگي است كه عملكرد مهم برگرداندن خون از پاها به قلب را انجام مي‌دهد. اين فشار اضافي مي‌تواند پاهاي زن را متورم كند و به صورت ادم بارداري به پايان برسد.

فشار خون بالا

احتباس آب و تورم پاها اغلب در اشخاصي كه از فشار خون بالا رنج مي‌برند، اتفاق مي افتد. از آنجا كه اين حالت مي‌تواند دليل اصلي نگراني در دوران بارداري باشد، زنان باردار بايد فشار خون خود را به طور منظم بررسي كنند، به ويژه اگر متوجه تورم در پاهاي خود شوند.

سطح بالاي مصرف سديم

استفاده بيش از اندازه نمك مي‌تواند باعث تورم پاهاي زن باردار به علت احتباس آب شود. در صورتي كه زن در طول بارداري متوجه مشكل ورم شود، بايد به رژيم غذايي خود نگاهي بيندازد و در صورت لزوم تغييراتي را در آن انجام دهد. مطمئن باشيد كه زن باردار استفاده از مواد غذايي با نمك زياد، مثل ميان وعده‌هاي شور، گوشت فرآوري شده و ادويه جات را كاهش مي‌دهد.

عوامل زير هم امكان دارد بر تورم اثر بگذارد: 

- گرماي تابستان

- رژيم غذايي كم پتاسيم

- مدت زمان طولاني ايستادن

- سطح بالاي مصرف كافئين

- فعاليت طولاني روزانه

جلوگيري از ورم بارداري

چگونه از ورم بارداري جلوگيري كنيم؟

- از ايستادن به مدت طولاني خودداري كنيد.

- موقع استراحت پاهاي خود را بالا نگاه داريد. دراز كشيدن و بالا نگه داشتن پاها به مدت يك ساعت در وسط ظهر به كاهش ورم ساق پا كمك مي كند. 

- از كفش هاي راحت استفاده كنيد تا جايي كه امكان دارد از كفش هاي پاشنه بلند استفاده نكنيد.

- از جوراب هاي ساق بلند استفاده كنيد.

- در اطراف مچ پا يا مچ دست از پوشيدن لباس هاي تنگ خودداري كنيد.

- به قدر كافي استراحت كنيد.

- مي توانيد از استخر استفاده كنيد. شنا كردن و راه رفتن در آب موقتا ورم پاها در بارداري را رفع مي كند. حتي چنانچه در استخر بايستيد باز هم به برطرف كردن ورم بارداري كمك مي شود. 

- به مقدار كافي آب بنوشيد.

- مقدار استفاده از نمك (به عنوان منبعي از سديم) را به حداقل برسانيد و از اضافه كردن نمك اضافي به رژيم غذايي خود پرهيز كنيد.

- موقع نشستن پاهايتان را روي يكديگر نيندازيد.

- به صورت منظم ورزش كنيد؛ به خصوص پياده‌روي و شنا. كلاس‌هاي ايروبيك آبي را امتحان كنيد. غوطه‌ور شدن در آب به صورت موقتي تورم را كاهش مي‌دهد، به خصوص اگر آب تا نزديكي شانه‌هاي شما برسد؛ دقت كنيد به هيچ وجه از جكوزي در دوران بارداري استفاده نكنيد.

- غذاهاي سالم بخوريد و از غذاهاي ناسالم  دوري كنيد.

- هنگام نشستن، هر چند وقت يك بار پاهاي خود را بكشيد. ابتدا پاشنه و آنگاه پنجه را به آهستگي ‌طوري بكشيد كه ماهيچه‌هاي پشت ساق پا كشيده شوند. مچ پاهاي خود را بچرخانيد و انگشت‌هاي پاي خود را تكان دهيد.

- بعد از مدتي نشستن، بهتر است بايستيد يا پس از مدتي ايستادن بهتر است بنشينيد. هر چند وقت يك بار كمي قدم بزنيد تا خون در اندام‌هاي تحتاني بدن جمع نشود.

- مصرف پتاسيم را افزايش دهيد.

چه موقعي درمان ورم دست و پا در دوران بارداري جدي و خطرناك است؟

چنانچه صورت، پا و دست هاي شما به صورت ناگهاني ورم كند، بايد بلافاصله به پزشك مراجعه كنيد. به اين وضعيت در دوران بارداري بيماري پره اكلامپسي (فشارخون بالا و مسموميت ناشي از بارداري) مي گويند كه مي تواند دليل ادم پاها در بارداري به طور ناگهاني شود، ولي هميشه پره اكلامپسي دليل تورم بدن مادران باردار نيست. چنانچه اين موضوع براي شما رخ داد بلافاصله با پزشك، ماما يا بيمارستان تماس بگيريد. چنانچه به پره اكلامپسي مبتلا هستيد بايد تحت نظر قرار بگيريد چون اين بيماري براي شما و جنين خطرناك است.